België kent, in tegenstelling tot Nederland, niet het uitgangspunt dat ‘levenslang’ ook levenslang moet duren. Levenslanggestraften in België komen in aanmerking voor voorwaardelijke invrijheidstelling als zij aan de voorwaarden voldoen. Dat is altijd zo geweest.
Maar anders dan in Nederland bepaalt het Belgische wetboek van strafrecht dat voor bepaalde delicten een levenslange gevangenisstraf moét worden opgelegd. De rechter heeft in die zeer ernstige gevallen geen keuze.
Deze beide gegevens (verplicht levenslang én de mogelijkheid van VI) houden het aantal levenslanggestraften redelijk stabiel. Er is, gemeten over de periode 2000 – 2020 zelfs sprake van een forse afname van 275 naar 185 levenslanggestraften, waar in Nederland het aantal levenslanggestraften sinds 2000 is verviervoudigd: van 10 naar 42.
Dit zijn enkele uitkomsten van het onderzoek van Inge de Kruijf,* die haar masterscriptie Nederlands recht voor de Rijksuniversiteit Groningen schreef over de VI-regeling in de wet Straffen en beschermen en in samenhang daarmee het herbeoordelingsmechanisme in rechtsvergelijkend perspectief.
Zie hier voor de gehele scriptie en zie hier het nader uitgewerkte hoofdstuk België. Het hoofdstuk biedt aanknopingspunten voor de herinrichting van het Nederlandse herbeoordelingsmechanisme levenslanggestraften.
*Inge de Kruijf ondersteunt sinds september 2021 het secretariaat van het Forum Levenslang.