Het betreft EHRM (GK) 4 november 2022, Sanchez-Sanchez/ VK, appl.no. 22854/20, uitlevering aan Verenigde Staten met kans op LWOP (Life without Parole), een zaak waarnaar verwachtingsvol werd uitgekeken (zie o.m. speaking notes van Van Zyl Smit tijdens Workshop 16 september 2022).
Die verwachting is niet bewaarheid. De Grote Kamer (GK) overrulet de zaak Trabelsi/België (2014). Daarin had de (vroegere) Vijfde kamer van het EHRM de prille Vinter-rechtspraak onverkort op de situatie in het om uitlevering verzoekende land toegepast. Met die aanpak is de Grote Kamer het niet eens. In uitleveringszaken ligt het genuanceerder dan in nationale zaken, vinden de 17 rechters van de Grote Kamer unaniem, en wel vanwege de vele onzekere factoren in een zaak waarin nog vervolging moet plaatsvinden in het andere land (par. 92). Vaststelling in het aangezochte land van eventuele schending van art. 3 EVRM door het om uitlevering verzoekende land, zou bovendien kunnen leiden tot uitblijven van elke bestraffing (par. 94). Dat staat haaks op de onderlinge uitleveringsverplichtingen.
De toets die de aangezocht Staat moet aanleggen luidt daarom anders en wel als volgt:
Als de klager heeft aangetoond dat er een aanzienlijk gevaar bestaat dat hij in de om uitlevering verzoekende staat wordt veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf zonder recht op voorwaardelijke invrijheidstelling (LWOP) moet de aangezochte staat onderzoeken of in de verzoekende staat een (inhoudelijke) toets bestaat zoals bedoeld in Vinter (Vintertoets, Vinter, par 119). Niet echter behoeft te worden onderzocht of de procedure waarin die toets plaatsvindt, het toetsingsmechanisme, beantwoordt aan de eisen zoals geformuleerd in de par. 120-122 van Vinter.
Regel blijft dat niemand door uitlevering aan een ander land mag worden onderworpen aan een behandeling die strijdig is met artikel 3 EVRM (vgl. Soering).
In de onderhavige zaak onderzoekt het Hof zelf of sprake is van een real risk dat betrokkene een LWOP wordt opgelegd. Het Hof is van mening dat dit gezien alle info en cijfermateriaal uit de VS onvoldoende is aangetoond.
W.F. van Hattum, 15 december 2022
