Vandaag verscheen in Trouw een interview door Nicolle Besselink met de voorzitter van het Adviescollege levenslanggestraften, mevrouw mr. Rieke Samson.
Mevrouw Samson laat zich in dit interview genuanceerd en humaan uit over de tenuitvoerlegging van de levenslange gevangenisstraf. Het Forum is dan ook verheugd over haar uitspraken; zij passen bij de zienswijze van het Forum op de levenslange gevangenisstraf.
Over levenslanggestraften zegt mevrouw Samson onder meer:
“We moeten niet vergeten dat een heel groot deel van de populatie in onze gevangenissen bestaat uit mensen die ten diepste kwetsbaar zijn en een rugzak hebben waar je niet jaloers op kunt zijn. “
en over de rol van slachtoffers en nabestaanden in het proces van beoordeling door het Adviescollege:
“Je ziet in het rechtssysteem dat slachtoffers en nabestaanden een steeds belangrijker rol gaan spelen, en dat is goed. Hun verhaal wegen we nadrukkelijk mee. Maar het is niet zo dat zij uiteindelijk besluiten wat er gebeurt. We leven in een rechtsstaat. Het hangt er ook erg vanaf hoe de veroordeelde zich heeft ontwikkeld en nu tegen zijn daden aankijkt.”
Over de aard van de levenslange gevangenisstraf merkt mevr. Samson op:
“Hoe moeilijk dat ook zal zijn, ook aan hen [levenslanggestraften] moet recht worden gedaan. Probeer je eens voor te stellen dat je zoon of dochter met twintig jaar de fout in is gegaan. Moet diegene dan tot zijn z’n tachtigste binnen blijven? Dat is denk ik nog erger dan de doodstraf.”
en “Als je als beschaafde samenleving humaan wilt zijn naar iedereen toe, moet je ook daders een reële kans geven – als ze dat verdienen. (…).”
De maatstaf om iemand geen perspectief op een vervroegde vrijlating te bieden is volgens mr. Samson de kans, dat de veroordeelde recidiveert:
‘Er zullen mensen bij zitten die onverbeterlijk en gevaarlijk zijn en dat is de belangrijkste toets’
Het Adviescollege geeft uiterlijk na 25 jaar detentie een oordeel over de mogelijkheid dat de veroordeelde kan beginnen aan terugkeeractiviteiten en adviseert daarover de minister (in casu minister Dekker). Deze moet een negatief advies van het Adviescollege steeds volgen, maar van een positief advies mag hij afwijken. In dat geval zal hij dat goed moeten motiveren.
De periode van re-integratie kan overigens lang duren. Het is aan de levenslanggestrafte om hier de vinger aan de pols te houden; de regeling kent namelijk geen termijnen. Zo nodig zal de civiele rechter of de penitentiaire rechter kunnen worden ingeschakeld om een termijn af te dwingen (zie hierover het arrest van de Hoge Raad van 19 december 2017 en het arrest van het Gerechtshof den Haag van 27 februari 2018 (en de nieuwsberichten hierover op deze site).
W.F. van Hattum, 8 maart 2018